Ons telefoon: +32 3 777 20 15 Ons e-mailadres: info@solidagro.be

Hoe klimaatverandering de meest kwetsbaren treft! - verhalen uit de Filipijnen



Hoe klimaatverandering de meest kwetsbaren treft! - verhalen uit de Filipijnen

12 dec. 2018 door Solidagro

Onze Filipijnse partner CCNCI* organiseerde samen met UPIHR* “Kwentuhang Klima” (= Verhalen over klimaatverandering): Een top over het aanpassingsvermogen aan klimaatverandering.

Deze top, bijgewoond door meer dan 150 personen die samen 44 organisaties en instellingen vertegenwoordigen, was het hoogtepunt van een reeks initiatieven van CCNCI om verhalen te beluisteren van de meest kwetsbare sectoren van de samenleving. Boeren, vissers, vrouwen, kinderen en inheemse volkeren vertelden over de effecten van klimaatverandering, hun praktijken om zich aan te passen en de gevolgen te beperken, en riepen op tot maatregelen.

Het laatste rapport van het IPCC* voorspelt een toename van het aantal ontheemden in de loop van deze eeuw. Het risico van ontheemding wordt grote wanneer kwetsbare bevolkingsgroepen, in lage inkomens landen, blootgesteld worden aan extreme weersomstandigheden, zowel in landelijke als stedelijke gebieden. Volgens het IPCC is er een groeiende consensus dat grotere variaties in klimatologische factoren een steeds grotere impact zullen hebben op het levensonderhoud en de veiligheid van de meest kwetsbare leden van gemeenschappen. (1)

Hier zijn hun verhalen:

Boeren: Danilo Ramos (KMP - Nationale boerenbeweging van de Filipijnen)

Danilo herinnert zich zijn kinderjaren, toen de landbouw op de Filipijnen nog vrij van chemische meststoffen was. Traditioneel beheerde rijstvelden zaten toen vol met vissen, kikkers en insecten die ze konden eten. Het leven was beter toen. Alles veranderde met de Groene Revolutie in het begin van de jaren ’70. Chemische landbouw moest de opbrengsten verhogen. Traditionele zaden werden vervangen door hoogrenderende variëteiten. In een rapport onthulde Greenpeace dat het gebruik van chemische meststoffen een belangrijke bron van uitstoot van broeikasgassen is en in hoge mate bijdraagt aan de klimaatverandering. (2)

De klimaatverandering heeft de sterke tyfoons, die regelmatig de Filipijnen treffen met vernietigende krachten, verergerd. Het heeft disproportioneel veel de arme en landloze boeren getroffen, zij die de meerderheid van de boeren in het land vormen. KMP heeft deze boeren georganiseerd om te vechten voor hun recht op land en voedselzekerheid. De organisatie is ook actief in het bestrijden van grootschalige mijnbouw, landroof en genetisch gemodificeerde organismen. 

Danilo noemde de “bungkalan” van KMP een effectieve manier om de klimaatverandering te verlichten. “Bungkalan” is een campagne voor landbezetting om een collectieve landbouw op te zetten door middel van duurzame en traditionele landbouwpraktijken. Het is ook een campagne om de publieke aandacht te vestigen op het falen van de overheid om landloosheid aan te pakken en echte agrarische hervormingen door te voeren.

Vissers: Bobby Roldan (PAMALAKAYA - Nationale federatie van organisaties van kleine vissers op de Filipijnen)

Bobby citeerde gegevens van 2017 waaruit bleek dat de Filipijnen op de 8e plaats staan qua grootste vis producerende landen ter wereld, tevens de op twee na grootste producent van waterplanten is, en een totale visproductie heeft die 228,93 miljard peso (ongeveer 4 miljard euro) bijdroeg aan de nationale economie. De lange kustlijn zorgt er bovendien voor dat 60% van de bevolking in de buurt van de kust woont en velen zijn dan ook afhankelijk van vissen als manier van levensonderhoud.

Ondanks de rijkdom en de biodiversiteit van de zeeën, wordt van vissers gezegd dat ze de “armste der armen” zijn en het meest kwetsbaar voor rampen. De gevolgen van klimaatverandering voor vissers zijn onder andere de stijgende zeespiegel die resulteert in overstromingen, zware stormen en stormvloeden, verwoesting van visgronden en verzilting van landbouwgrond. Dit alles leidt tot een laag rendement. Als gevolg hiervan hebben de vissers lagere inkomens, een verslechtering van de gezondheid, blootstelling aan ziektes, vernietiging van huizen en eigendommen en gedwongen evacuatie.

De klimaatverandering heeft de situatie van de kleine vissers, die zich bezighouden met kleinschalige en traditionele vismethoden, nog verergerd. Bovendien wordt de visindustrie in het land gedomineerd door lokale en buitenlandse grote bedrijven die er geen moeite mee hebben om visgronden te vernietigen, alsook mangrovebossen die eigenlijk dienen ter bescherming tegen stormvloeden.

PAMALAKAYA heeft de regering krachtig verzocht het monopolie van grote bedrijven te ontmantelen en alle vormen van uitbuiting van kleine vissers te stoppen. Het pleit voor een strenger verbod op destructieve visserijmethoden en de omschakeling van visgronden voor commercieel gebruik. Dit alles in een poging om een duurzame en milieuvriendelijke visserijsector tot stand te brengen.

Kinderen: Lita Malundras (leerkracht van PAI = Parent's Alternative, Inc.)

Kinderen zijn het meest kwetsbaar tijdens rampen, zegt lerares Lita. Ze vertelt over haar ervaringen tijdens tyfoon Ondoy, een van de meest verwoestende tyfoons die het land in 2009 trof. Na Ondoy zette ze “Task Force Children of the Storm” op: om te mobiliseren, ondersteunen, psychosociale interventies uit te voeren en te voorzien in de onmiddellijke behoeften van kinderen die het slachtoffer zijn van rampen.

Ze merkte op dat kinderen getraumatiseerd waren nadat ze getuige werden van zoveel dood en vernieling. De kinderen lijden aan nachtmerries en bedplassen als gevolg van angst. Het geluid van hevige regen veroorzaakte paniekaanvallen. Ondervoede kinderen zijn bovendien erg kwetsbaar voor ziekten zoals leptospirose, hoest, verkoudheid en longontsteking. Lita merkte ook een opstoot op van waterpokken en mazelen tijdens het tyfoonseizoen.

In 2013 ontdekte “Children of the Storm” dat vele kinderen, vooral wezen, slachtoffer werden van mensenhandel, prostitutie, kinderpornografie en huishoudelijke slavernij. Ook de gevallen van kinderarbeid zijn toegenomen omdat meer jonge familieleden moeten werken voor voedsel.

Als aanpassingsstrategie heeft PAI programma's voor kinderen, die getroffen werden door een ramp, opgezet. Ze bieden psychosociale verwerking, voeding en klimaatveranderingseducatie aan kinderen. Ze wijzen sterk op de tekortkomingen van de overheid en het gebrek aan gezondheidsprogramma's voor kinderen om de gezondheidseffecten van klimaatverandering aan te pakken.

Inheemse bevolking: Pya Malayao (Alliantie van inheemse volkerenorganisaties in de Filipijnen)

Pya Malayao vertelt dat inheemse volkeren de natuur het beste kennen. Ze zijn gebonden aan hun land. Wanneer een ramp toeslaat, kunnen ze zich gemakkelijk aanpassen. Ze weten waar ze naartoe moeten gaan om aardverschuivingen te voorkomen. Ze zijn zich volledig bewust van de kenmerken van rivieren, dieren in het wild en gebladerte. Ze kunnen het gemakkelijk aan. Maar hun nauwe band met de natuur wordt nu door veel factoren bedreigd, waardoor ze kwetsbaar zijn geworden. Ze ervaren onderdrukking door grote dam – en mijnbouwprojecten. Ze worden gedwongen hun voorouderlijke grond te verlaten om plaats te maken voor “ontwikkeling”. Hun recht op zelfbeschikking wordt niet erkend. Verkeerde informatie via media en onderwijsinstellingen, en het gebrek aan sociale voorzieningen bevorderen discriminatie. 

Al deze problemen maken het moeilijk om te reageren op de klimaatverandering en om boven natuurrampen uit te stijgen. Daarenboven wordt klimaatverandering nu gebruikt als een reden om hen weg te jagen van hun voorouderlijke grond door het National Greening Programme van de overheid, waarbij inheemse planten worden vervangen door “cash crops”. Dit wordt hét excuus van de overheid voor landroof. De inheemse volkeren proberen zich te organiseren, richten zelf onderwijs in, doen collectieve protestactiviteiten tegen beleid dat natuurlijk hulpbronnen en voorouderlijk land exploiteert, enz.

Werknemers: Daisy Arago (CTUHR = Centrum voor Vakbond en Mensenrechten)

Klimaatverandering is een transversaal probleem en het heeft zeker invloed op werknemers. Wij deden onderzoek naar klimaatverandering en de effecten ervan op werknemers. Het werd duidelijk dat het overheidsbeleid niet aangepast is zodat incidenten bij werknemers voorkomen zoals hitte-uitputting, ongelukken in de informele sectoren die zich bezighouden met bouwen, mijnbouw, straatvegen, oververhitting en hitteberoerte in fabrieken. Koelsystemen in fabrieken zijn er meer voor de bescherming van machines dan van mensen. Daarnaast dragen repressieve beleidsmaatregelen zoals "no work no pay" verder bij aan de last in tijden van rampen. Genderongelijkheid is ook een realiteit. Vrouwen verdienen vaak minder, doen moeilijker werk, nemen meestal de leiding bij het redden van het gezin in noodsituaties, tijdens rampen, en hebben te kampen met het verlies van geliefden en de zorg voor extra familieleden (lees: overlevenden).

Tyfoons worden ook gebruikt als een tactiek om vakbonden te dwarsbomen. In Mindanao bijvoorbeeld sloten oliepalmbedrijven hun plantages toen de tyfoons Pablo en Sendong het eiland troffen. Toen de plantages heropend werden, zorgden de bedrijven ervoor dat vakbondsleden niet opnieuw werden aangenomen.

Werknemers hebben educatieve campagnes opgezet over klimaatverandering en de gevolgen ervan voor de meest kwetsbare sectoren in de samenleving. Ze bundelen ook hun krachten met andere sectoren om de mensen te organiseren en te mobiliseren en eisen dat de regering echte oplossingen aandraagt ​​voor de problemen die worden veroorzaakt door de klimaatverandering.

 Auteur: Andrew Aytin (medewerker Solidagro, Filipijnen) - Vertaling: Debby Deconinck (medewerker communicatie en educatie) 

Labels:

Met steun van

Sluiten