Bolivia 2025: kantelpunten in agro-ecologisch beleidswerk en meer

Bolivia 2025: kantelpunten in agro-ecologisch beleidswerk en meer

Na jaren aanhoudend engagement van onze partners begint het beleid in de gemeentes Pasorapa en Sacaba steeds agro-ecologischer te worden. Onze straffe partners CENDA en Agrecol voeren ons gezamenlijke programma uit op het terrein en zetten grote stappen in het beleidswerk dit jaar. Tegelijk lieten jongeren gesteund door partner Gaia Pacha hun stem horen rond voedsel, water en milieu. Het was een productief jaar!

In de dorpen Rodeo en Tholar (gemeente Pasorapa) werd toegang tot water voor landbouw weer een stuk zekerder. De gemeenschappen namen er twee irrigatiesystemen in gebruik, waardoor tien gezinnen hun landbouw beter kunnen beschermen tegen droogte en onzekerheid.

Ook in Pojo stond waterbeheer centraal. De gemeente bracht bewoners, beleidsmakers en organisaties samen op een bijeenkomst (top) rond participatief waterbeheer, dat wil zeggen: iedereen heeft beslissingsrecht en inbreng, én de verantwoordelijkheid wordt gedeeld. Er is nu zelfs een gemeentelijke wet ter bescherming van watergebieden, die met steun van onze partner Agrecol tot stand kwam. Qua beleidswerk zijn we dus heel sterk bezig. 

Door de missie van Agrecol om samen met zo veel mogelijk betrokken actoren - dus uiteraard ook de landbouwers zelf, zoals het hoort - tot beleid te komen, is nu een wet goedgekeurd ter bescherming van watergebieden

Verderop in Pilancho (gemeente Sacaba) zetten we met CENDA in op de natuur als bondgenoot. CENDA plantte er met de gemeenschap meer dan drie hectare bos aan, om de infiltratie van regenwater te stimuleren en erosie tegen te gaan.

Kennis delen is daarbij onmisbaar. Samen met de Katholieke Universiteit organiseerde CENDA een cursus rond het identificeren van infiltratiegebieden. Dertig deelnemers van lokale ngo’s en gemeenten gingen actief aan de slag om de expertise verder te verspreiden.

Cursus voor de identificatie van belangrijke infiltatiegebieden, die bergwater opvangen. In Bolivia is er veel droogte en een sterk waterbeheer is daarom nodig om de landbouw veilig te stellen. Locatie: Sacaba, partner: CENDA

Agro-ecologie op de gemeentelijke én nationale agenda

Nog in Sacaba hebben partners CENDA en Agrecol met sociale organisaties en de gemeentelijke overheid een wetsvoorstel ingediend om agro-ecologische productie aan te moedigen. We rekenen op de goedkeuring van de wet. In Cochabamba werken ze aan een gelijkaardig beleidsvoorstel op departementsniveau1 in plaats van gemeentelijk. 

De vooruitgang in het beleidswerk kwam er na de eerste departementale bijeenkomst rond agro-ecologische voedselsystemen, waar onze partners met andere ngo’s en producenten een comité hebben opgericht. Samen zetten we ons in voor een duurzamer voedselsysteem in Cochabamba, onder meer door de organisatie van agro-ecologische markten. 

Agro-ecologie markt in Cochabamba, december 2025. Georganiseerd door het departementale comité voor duurzame voedselsystemen in Cochabamba.

De kers op de taart is de goedkeuring van de Nationale Strategie voor Agro-ecologie (ENA). Die kwam er na een proces van twee jaar getrokken door de nationale agro-ecologische beweging (MAB), die we met Solidagro sinds haar oprichting ondersteunen en waar de drie partners deel van uitmaken. De strategie leidt de weg naar een systeem dat gezond voedsel garandeert, het milieu beschermt, de klimaatverandering beperkt en sociale inclusie bevordert. Enkele maatregelen zijn:

  • technische ondersteuning en opleiding in agro-ecologische praktijken
  • de productie van organische meststoffen
  • bodembeheer
  • duurzaam waterbeheer
  • het creëren van afzetmarkten.

Verder legde de MAB met een bezoek aan Peru de basis voor een samenwerking met het Agro-ecologisch Consortium van Peru (CAP) rond het opvolgen van pesticiden en chemische mest in voedsel, sensibilisering van consumenten en belangenbehartiging.

Vertegenwoordigers van MAB bezoeken samen met Jaap en Luca van ons Boliviaanse landenkantoor het het Agro-ecologisch Consortium van Peru (Lima, oktober 2025)

Empowerde jongeren

Met steun van partner Gaia Pacha hebben meer dan 20 jongerenorganisaties in Cochabamba zich georganiseerd tot Juventud Consciente, opgericht in 2024. Dit jaar hebben de jongeren een agenda uitgewerkt voor gezond voedsel, duurzaam waterbeheer, milieueducatie en jongerenparticipatie. Ook hebben ze leerlingen van acht middelbare scholen samengebracht om leermateriaal te ontwerpen voor hun leeftijdsgenoten, met als thema agro-ecologie en milieu. Van de jongeren, voor de jongeren! 

Leermateriaal ontworpen door leerlingen met de ondersteuning van Gaia Pacha

Vooruitblik

In 2026 schakelt Agrecol een versnelling hoger. In de Cono Sur-regio ligt de focus op het ondersteunen van gemeenten bij het omzetten van beleid in concrete actie. In de metropool Cochabamba bouwen we verder aan sterke structuren: het gemeentelijk comité in Sacaba en het departementaal comité SAAE krijgen extra slagkracht om de goedkeuring én uitvoering van agro-ecologisch beleid af te dwingen. Ook nationaal blijft de druk hoog. Samen met bondgenoten en jongerenorganisaties zal de MAB blijven aandringen op de effectieve toepassing van de Nationale Strategie voor Agro-ecologie.

1. Een departement is een groot bestuurlijk niveau, vergelijkbaar met een provincie. Bolivia telt negen departementen. Ze hebben een eigen departementale overheid met een gouverneur en een wetgevende vergadering, en zijn bevoegd voor onder meer regionale planning, infrastructuur en sectorbeleid zoals landbouw op departementaal niveau.

Gerelateerde artikels