De Filipijnen
Met vereende krachten
Een land waar landheren aan zet zijn en de meeste boerenfamilies noch grond, noch recht van spreken hebben. Een land met schrijnende tegenstellingen tussen arm en rijk. Maar ook een land met een lange traditie van volksbewegingen. Scherpe analyses en politieke actie gecombineerd met concrete projecten die de levensomstandigheden verbeteren, daar is het hen en ons om te doen.
Niet minder dan 100 miljoen inwoners, van wie een derde leeft van de landbouw, telt deze eilandengroep in Zuidoost-Azië. Een landbouw die nog steeds gedomineerd wordt door feodale vormen van grondbezit, maar ook door activiteiten van multinationale agrobedrijven. Met grote armoede op het platteland en migratie naar sloppenwijken in de grote steden als resultaat. Maar het land kent met ontelbare basisorganisaties en ngo’s een lange traditie van verzet. De overheid beantwoordt deze acties met regelrechte repressie, met de steun van paramilitaire groepen.
We zien het klein én groot
Solidagro steunt organisaties die het opnemen voor een rechtvaardige verdeling van grond en het toepassen van een democratisch systeem op verschillende terreinen. Op lokaal vlak moedigen we via onze lokale partners (zie onder) boeren en boerinnen aan zich beter te organiseren om een tegenmacht te vormen tegen uitbuiting en onderdrukking, en om steun af te dwingen van lokale overheden. Tegelijk ondersteunen we hen in de verbetering van hun landbouwproductie, met veel zorg voor de ecologische impact ervan. Zonder een grondige landhervorming, ondersteuning van ecologische landbouw en een radicaal klimaatbeleid blijven lokale projecten immers omgeven door vele bedreigingen als intensieve mijnbouw, en is het recht op voedsel niet gegarandeerd.
Netwerk
Agroecology X is het grootste nationale netwerk voor agro-ecologie in de Filipijnen. Het is een unieke gemeenschap van organisaties, verenigingen, beoefenaars en pleitbezorgers van duurzame landbouw. Via onze partner MASIPAG (zie onder) ondersteunen we het netwerk en volgen we zijn evoluties.
© Agroecology X
Lokale partners
Vier plaatselijke Filipijnse partners voeren het programma uit dat begin 2022 van start ging en zal lopen tot 2026. Dit programma hebben we samen uitgewerkt en het werd goedgekeurd door de Belgische dienst voor ontwikkelingssamenwerking – hoewel we liever spreken van internationale solidariteit.
- MASIPAG - Magsasaka at Siyentipiko para sa Pag-unlad ng Agrikultura (vertaald: Boeren en wetenschappers voor landbouwontwikkeling) - is een nationaal netwerk van landbouwers en wetenschappers dat agro-ecologie promoot. Voor Solidagro draagt MASIPAG bij aan de capaciteiten van landbouwgemeenschappen op het gebied van agro-ecologische technieken, gemeenschapsbegeleiding en beleidsbeïnvloeding. MASIPAG neemt verder de leiding in het nationale Agroecology X-netwerk (zie boven) en beheert leerboerderijen voor duurzame landbouwtechnieken. Het netwerk zet ook sterk in op het kweken van lokale rijstvariëteiten, wat landbouwers meer autonomie geeft.
© MASIPAG Mindanao
© MASIPAG Mindanao
- CDPC - Center for Development Programs in the Cordillera - is onze oudste Filipijnse partner. Het is een consortium van ngo's in de Cordillera dat strijdt voor het recht op zelfbeschikking van de inheemse bevolking.
Samen met Solidagro draagt CDPC bij aan een onafhankelijke, duurzame ontwikkeling voor de gemeenschappen in de Cordillera, onder meer door de inheemse landbouwsystemen en bestaansmiddelen te verbeteren, altijd rekening houdend met natuurlijke hulpbronnen en milieubehoud.
- CCNCI - Climate Change Network for Community-based Initiatives - is een nationaal netwerk van 16 lidorganisaties voor klimaatrechtvaardigheid, milieurechten en duurzame ontwikkeling. CCNCI wil klimaatverandering in het onderwijspakket krijgen en dringt met beleidswerk aan op meer maatregelen tegen de klimaatopwarming.
Samen met Solidagro organiseert CCNCI gemeenschapsactiviteiten rond agro-ecologie als antwoord op de klimaatverandering. Zo staan ze deels in voor de Bicol Farmers School, waar jonge boeren agro-ecologische technieken aanleren (lees hier meer over het jongerenwerk in onze programma's). In 2022 bracht het netwerk ons in contact met klimaatactivist Kat Dalon, die schitterde in onze campagne #IedereenKlimaatheld.
-
PNFSP - Philippine Network of Food Security Programmes - is een nationaal netwerk met 25 lidorganisaties. Samen zetten ze zich in voor meer voedselzekerheid en voor agroecologie als een alternatief landbouwsysteem en een sociale beweging. Hun missie komt dus sterk overeen met die van Solidagro.
Met de steun van Solidagro draagt PNFSP bij aan community modeling (het samenbrengen van lokale en wetenschappelijke kennis ten voordele van een gemeenschap). Ook documenteren en verspreiden we agro-ecologische praktijken om het beleid op lokaal en nationaal niveau te beïnvloeden.
Financiële partners
Contact
Heb je een vraag of opmerking? Mail of bel naar Pascal Van Driessche, programmabeheerder voor Bolivia en de Filipijnen, via pascal.vandriessche@solidagro.be of 033 61 43 87.
Landloosheid en agro-ecologie in Negros
Landloosheid is een groot probleem in Negros in de Filipijnen. Aan de oorzaak liggen decennia van ontoereikende hervormingen waarbij grote landeigendommen of hacienda's in de handen van slechts enkele superrijken zijn gebleven. Daarnaast is in de afgelopen jaren de mijnbouw en ontginning in steengroeven op het eiland toegenomen, wat de landrechten van boer.inn.en nog meer bedreigd. Het heeft geleid tot sociale ongelijkheid, armoede en onzekere toegang tot voedsel, vooral onder suikerrietboeren, die tot de armste bevolkingsgroep van het land behoren.
De link tussen landloosheid en agro-ecologie in de Filipijnen is dubbel. De effectiviteit van agro-ecologische praktijken is namelijk sterk afhankelijk van de toegang die landbouwers hebben tot land. Dat spreekt voor zich: zonder land geen landbouw, dus ook geen agro-ecologische landbouw. Tegelijk is agro-ecologie als socio-politiek instrument cruciaal om landloze boer.inn.en te ondersteunen om hun landrechten op te eisen en hun toekomst veilig te stellen. Kortom: meer landrechten zorgen voor meer agro-ecologie, meer agro-ecologie zorgt voor meer landrechten.
Agro-ecologie gaat natuurlijk om meer dan enkel landrechten. De beweging wordt geleid door boer.inn.en en verspreidt landbouwpraktijken die het milieu herstellen en gezond voedsel produceren. Agro-ecologie zorgt dat boer.inn.en de controle behouden over zaden, land en productiemethoden. Zo kunnen gemeenschappen veerkrachtige, lokale voedselsystemen opbouwen die niet afhankelijk zijn van import.
Ons werk in de Filipijnse Cordillera-regio
In het bergachtige noorden van het Filipijnse eiland Luzon ligt de Cordillera-regio, een uitgestrekt en vruchtbaar gebied dat bekendstaat als de “Salad Bowl” van het land. De regio bestaat uit zes provincies – waaronder Benguet, Ifugao en Kalinga – en maakt deel uit van het grootste bergmassief van de Filipijnen. De steile hellingen en rijke biodiversiteit maken het tot een belangrijke landbouwzone, maar ook een ecologisch kwetsbaar gebied.
Toch schuilt er achter dit vruchtbare landschap een ecologische en sociale crisis. Door de opkomst van intensieve, commerciële landbouw – vaak voor de export – raken bossen ontbost en gronden uitgeput. Het gebruik van chemische pesticiden, het kappen van bomen op steile hellingen en overexploitatie van waterbronnen veroorzaken bodemerosie, afname van biodiversiteit en vervuiling van ecosystemen. Dit alles zet grote druk op de inheemse gemeenschappen die hier al generaties lang in evenwicht met de natuur leven.
Inheemse kennis als basis voor duurzame verandering
De Cordillera is de thuisbasis van een rijk scala aan inheemse bevolkingsgroepen zoals de Kalinga, Bontoc, Ifugao en andere Igorot-volkeren. Zij beheren het landschap op een holistische manier: via rijstterrassenbouw, rotatielandbouw, agroforestry en het behoud van traditionele zaden. Hun verbondenheid met het land is niet enkel economisch, maar ook spiritueel: de natuur wordt gezien als levend wezen, met wie men in harmonie wil samenleven. Deze visie vormt een krachtig tegengewicht voor het dominante model van uitbuitende landbouw.
Helaas worden deze volkeren steeds vaker bedreigd door grootschalige mijnbouw, damprojecten en landroof. Niet zelden botsen hun rechten op economische belangen. Toch blijven veel gemeenschappen zich verzetten en zoeken ze naar manieren om hun autonomie te versterken en hun traditionele kennis te koppelen aan hedendaagse ecologische oplossingen.
Partners in agro-ecologie en rechtvaardigheid
Al sinds 1993 ondersteunt Solidagro samen met het lokale CDPC (Center for Development Programs in the Cordillera) deze inheemse gemeenschappen met projecten rond duurzame landbouw, landrechten en gemeenschapsopbouw. Hun aanpak is gestoeld op agro-ecologie: een landbouwsysteem dat lokale kennis combineert met ecologische principes. We ondersteunen boer.inn.en in het overschakelen op organische groenteteelt, compostering, boslandbouw (agroforestry) en het opzetten van coöperaties die eerlijke prijzen garanderen.
Deze aanpak werpt vruchten af: in meer dan 250 dorpen werden al 400 projecten uitgevoerd, die samen meer dan 65.000 mensen hebben bereikt. Boer.inn.en zien hun opbrengsten verbeteren, hun kosten dalen en hun gemeenschappen versterken. De samenwerking met de Provincie Oost-Vlaanderen – die al 30 jaar standhoudt – zorgt voor een waardevolle wisselwerking tussen Noord en Zuid, met wederzijdse steun en uitwisseling van inzichten.
Land, leven en landbouw in eigen handen
De inzet van Solidagro reikt verder dan landbouw alleen. Door samen te werken met vrouwenorganisaties, jongeren en dorpsraden worden ook thema’s zoals gendergelijkheid, gezondheid, educatie en culturele identiteit meegenomen in de projecten. Want een duurzame voedselketen begint bij sterke gemeenschappen die hun eigen toekomst vormgeven – op hun voorwaarden, in hun tempo.
De Cordillera-regio staat vandaag symbool voor weerbaarheid. Ondanks economische en ecologische druk bouwen de inheemse gemeenschappen, met steun van partners als Solidagro, aan een alternatief landbouwmodel dat zowel ecologisch verantwoord als sociaal rechtvaardig is. Agro-ecologie is daarbij geen luxe, maar een noodzaak – voor de mensen van de Cordillera en wereldwijd.
